انواع سوله که عمدتا از فولاد ساخته می‌شود، با شیوه ابداعی خود تحولی در تهیه و تدارک فضاهای مختلف به راه انداخته است.بر این اساس سازه‌های شیب‌دار یا سوله‌ها (Gable Bents) دارای موارد استفاده فراوان و متنوعی هستند که در بخشی از این مطلب به آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با انواع سوله و ویژگی های آن ها آشنا شوید.
انواع سوله و ویژگی های آن ها
سوله‌ها یکی از کاربردی‌ترین سازه‌های عمرانی هستند. نقش مهم سوله در فراهم آوردن فضای مناسب برای مصارف مختلف بخصوص در صنعت، باعث شده است که بسیاری از مراکز تولیدی، کارخانجات و کارگاه‌ها برای تامین فضای مورد نیاز خود به تهیه این نوع سازه مهندسی روی بیاورند. در این مقاله با ما همراه شوید تا با انواع سوله‌ها آشنا شوید.
سوله تیرورقی
یکی از روش‌های قدیمی ساخت سوله، روش کاربرد تیر ورق سیاه است که برای تهیه سقف هشتی به روش جوشکاری مورد استفاده است. این روش در ایران بسیار پرکاربرد است.
ساخت دهانه‌های بسیار عریض توسط این روش امکان ندارد، اما از نظر کاربرد در سوله‌های بدون پایه محدودیتی ندارند. ساخت سوله تیر ورقی با هزینه بالایی همراه بوده، نسبت به نمونه‌های خرپایی چندان مقرون به‌صرفه نیست.
گرچه این بالا بودن قیمت بیشتر مربوط به میزان مصرف مصالح بوده و ارتباط چندانی با دستمزد ساخت ندارد. فولاد که در این مورد نیز متریال مصرفی غالب است، در این نوع سوله به‌فراوانی مصرف شده که وزن و قیمت آن را بالا می‌برد.
کاربرد سوله تیرورقی
کاربرد سوله‌های تیرورقی در کشور ما بسیار است که در دو مدل کلاسیک و سنگین ارائه می‌شود.
- برای ساخت انبار جهت نگهداری و توزیع کالا استفاده می‌کنند .
- برای سالن‌های چندمنظوره و آشیانه هواپیما نیز کاربرد دارد.
سوله های خرپایی یا سبک
برای ساخت سوله میتوان به جای استفاده از تیرها و ستون های عریض و یکپارچه، از اتصال خرپایی پروفیل های استاندارد ساخت که استقامت مناسبی دارد و امکان ساخت سازه را با اشکال و معماری خاص ایجاد می‌کند.
بعنوان یک ملاک مقایسه، میزان فولاد مصرفی و وزن سوله های خرپایی در سازه هایی با دهانه ی بزرگتر از ۱۵ متر به مراتب کمتر از سوله های تیر ورقی است. به علت وزن سبکتر، انواع سوله های خرپایی، این سازه به فوندانسیون ها و آرماتور بندی بسیار سبک تر و مقرون به صرفه تر نیاز دارند، همچنین جداسازی قطعات و انتقال آن ها به محل جدید امکان پذیر است.
کاربرد سوله خرپایی
سوله های خرپایی در بخش های زیر کاربرد دارد:
- سالن همایش
- نمایشگاه
- کارگاه
- آشیانه هواپیما
- سازه‌های شهربازی و مراکز تفریحی
- سرپناه‌های موقت
- سالن کارخانجات
- سالن مراکز صنعتی
- تعمیرگاه‌ها
سوله‌های نوع UBM
یکی دیگر از انواع پرطرفدار سوله، سوله مدل UBM است. برای ساخت آن، از ورق‌های گالوانیزه‌ای که فرم‌داده و نورد شده‌اند استفاده می‌گردد. برای ساخت این سوله از ورق‌هایی استفاده می‌شوند، که توسط دستگاه سمیر چفت شده‌اند. باید دقت کنید که در سوله‌های نوع UBM ممکن است ورق‌های بدنه در اثر انقباض و انبساط و لرزش‌های شدید ناشی از نیروی باد از هم جدا شوند. با این‌حال این سوله بهترین انتخاب برای سازه‌هایی است که دهانه آن‌ها حداکثر به 30 متر می‌رسد.مقاومت پایین سوله UBM در مقابل شرایط جوی به‌علت استفاده از روش، عایق‌کاری پاششی است؛ که باعث می‌شود این سوله بعد از اجرا خیلی زود نیازبه تعمیر و رسیدگی پیدا کند. به همین علت هزینه‌های نگهداری این سازه نیز بیشترمی‌باشد.
کاربرد سوله UBM
سوله های UBM کاربرد مختلفی دارند که مهم‌ترین آن:
- اجرای سالن‌ها و سوله ورزشی .
- برای اجرای مراکز خرید و فروشگاه‌های بزرگ.
- برای ساخت پارکینگ.
انواع سوله براساس شکل و کاربرد
سوله‌های نوع سفارشی
این سوله ها بر اساس نیاز کارفرما و پروژه‌های مختلف در ابعاد مورد نظر ساخته می‌شوند. به همین دلیل است که به این سوله، سفارشی گفته می‌شود. بنابراین زمانی‌که افراد به سوله خاصی برای کاربرد ویژه‌ای نیاز داشته باشند که به‌صورت معمول ساخته نمی‌شود، می‌توانند آن را سفارش دهند.
سوله‌های نوع کارخانه
سوله کارخانه یکی از پرمصرف‌ترین انواع سوله است، که برای گسترش و توسعه کارخانه‌ها بسیارمهم می‌باشد. این سوله‌ها استحکام و دوام بالایی برخوردار هستند که دراندازه‌ها و اشکال مختلفی ساخته می‌شود. ساخت سوله کارخانه به‌سادگی انجام می‌شود.
سوله‌های نوع جعبه‌ای
بارزترین ویژگی این سوله، استحکام آن در برابر شرایط جوی مانند باران، برف و رطوبت است. در این سازه از فولاد استفاده می‌شود و به همین دلیل سوله جعبه‌ای، مقاومت و استحکام بالایی دارد. کاربرد این سوله بیشتر برای پروژه‌های صنعتی است. سوله جعبه‌ای به‌شکل کاملا کنترل شده‌ای ساخته می‌شود و هیچگونه تهدیدی برای فضای بیرون محسوب نمی‌شود.
سوله‌های نوع کشاورزی
برای نگهداری از ماشین‌آلات کشاورزی، دام و طیور، نگهداری و انبارکردن محصولات کشاورزی ازاین نوع سوله استفاده می‌شود. سوله کشاورزی به تهویه و عایق‌بندی مناسب نیاز دارد.
سوله‌های نوع انباری
همان‌طور که از اسم این سوله مشخص است، از این سازه برای انبار و انبارداری انواع کالاها، محصولات و مواد اولیه و… استفاده می‌شود. داشتن این سوله برای اغلب صنایع ضروری است. آن‌ها با دهانه‌های عریض و ارتفاع بلند ساخته می‌شوند و طراحی آن به صورتی است که بیشترین فضا را داشته باشند.
سوله‌های نوع مسکونی
این نوع سوله برای سازه‌های مسکونی استفاده می‌شوند. طراحی این مدل سوله دارای پنجره، در و تجهیزات دیگر مناسب کاربری مسکونی است.
سوله‌های نوع کارگاهی
از این مدل سوله‌ها برای احداث کارگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود. از جمله این کارگاه‌ها میتوان به کارگاه‌های تولیدی، تعمیرگاه‌ها و … اشاره کرد. این نوع سوله مقاومت بالایی دارد تا توانایی نگهداری بهینه ماشین‌آلات و تجهیزات را داشته باشد.
سوله‌های نوع آشیانه هواپیما
از سوله‌ها برای احداث آشیانه هواپیما و حتی تعمیرگاه‌های هوایی هم استفاده می‌شود.
از جمله ویژگی‌های این سوله: دهانه‌های عریض برای ورود و خروج ماشین‌ها و هواپیما، ارتفاع بلند، درب‌های بزرگ است.
کدام نوع سوله بیشترین میزان کاربرد را دارند؟
یکی از روش های رایج برای ساخت انواع سوله، سوله خرپایی یا سبک است. این نوع سوله ها به دلیل طراحی انعطاف پذیرسفارش دهنده، انتخاب های زیاد با اندازه های مختلف که درعین حال وزن سبکی نیز دارد. یکی از علت‌های انتخاب این نوع سوله ها، قیمت مناسب نسبت به کارایی آن ، استحکام و استقامت بالا و کم هزینه بودن آن است.
طراحی سوله سبک با روش جاگذاری خرپایی به شکلی است که ماندگاری را به همراه دارد و همان طور که قبلاً گفته شد این نوع سوله به مادام العمربودن معروف هستند. این نوع سوله ها با انواع جرثقیل قابل نصب هستند و محدودیتی برای استفاده از نوع جرثقیل وجود ندارد.
به چه نکاتی قبل از انتخاب نوع سوله باید دقت کنیم؟
بهتر است بدانیم برای طراحی و انتخاب سوله مناسب چه مواردی را باید در نظر گرفت. مواردی چون ارتفاع سوله، دهانه سوله، طول سوله و شیب سوله بسیار مهم هستند. بارهای تحمیلی بر سوله مانند بار باد و برف، هم چنین زلزله و محل اجرای سوله با توجه به اندازه مقاومت خاک در طراحی، ساخت و انتخاب مناسب سوله سبک یا همان سوله خرپایی بسیار مهم است.
انواع سوله های جدید کدامند؟
پیش‌تر به معرفی انواع سوله‌ها پرداختیم. برخلاف سوله تیرورقی که از قدیمی‌ترین نوع سوله‌ها به حساب می‌آید، سوله خرپایی و سوله یو بی ام یا قوسی جزو جدیدترین انواع سوله محسوب می‌شوند. این سوله‌ها همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، علاوه بر برخورداری از مقاومت بالا، دارای شکل مدرن و امروزی هستند که سبب افزایش کاربرد آن‌ها در صنایع شده است.